Denizcilikte ve havacılıkta hız birimi knot (düğüm)

Knot (Türkçesi “düğüm”) denizcilikte ve havacılıkta kullanılan bir hız birimi. 1 knot 1 saatte kaydedilen 1 deniz miline yani 1852 metreye eşittir.

Günümüzde deniz araçlarının hızları farklı yöntemler kullanılarak ölçülebiliyor. Bunlardan biri olan küresel konumlandırma sisteminde (GPS) belirli bir zaman aralığında aracın konumundaki değişiklik uydular aracılığıyla belirlenerek, hızı hesaplanabiliyor. Ancak GPS sisteminin geçmişi çok eskiye dayanmıyor. İlk GPS uydusu 1978’de fırlatılmış ve bu sistem ancak 1990’lı yılların sonuna doğru sivil alanda serbest olarak kullanılmaya başlanmıştı.

Denizcilikte hız birimi olarak knot kullanılmasının geçmişi ise çok daha eskiye dayanıyor. Denizcilerin 1600’lü yıllardan itibaren gemilerin hızını ölçmek için parakete olarak isimlendirilen bir alet kullandığı biliniyor. Bu sistem bir halatın ucuna bağlı, şekli üçgene benzeyen bir tahta parçasından ve bir kum saatinden oluşuyordu. Halat üzerinde eşit aralıklarla (yaklaşık 14,4 metre) atılmış düğümler bulunuyordu. Gemi hareket ederken halatın ucundaki tahta parçası geminin arka kısmından suya atılıyor ve kum saati tarafından ölçülen belirli bir zaman aralığında (yaklaşık 30 saniye) halatın deniz üzerinde bulunan kısmındaki düğümler sayılıyordu. Örneğin 30 saniyede 10 düğüm sayılmışsa, geminin hızı 10 knot olarak ifade ediliyordu. Bu yöntemle ölçülen 1 knot yaklaşık olarak 1 saatte katedilen 1 deniz miline eşitti.